Atopowe zapalenie skóry jest najczęstszą postacią egzemy, która uprzykrza życie wielu pacjentom, zwłaszcza przy cięższych postaciach choroby. Chorzy cierpią z powodu złej jakości snu spowodowanej ciągłym swędzeniem, izolują się społecznie i borykają z problemami psychicznymi.

W dzisiejszych czasach lekarze mają jednak więcej możliwości pomocy pacjentom.

Porozmawiaj otwarcie o AZS ze swoim lekarzem.  

 

Ważna jest komunikacja z lekarzem

Dla skutecznego leczenia AZS ważne jest, aby pacjent jasno opisał lekarzowi, co go trapi w związku z chorobą i jaki wpływ ma ona na jego życie. Jednocześnie lekarz powinien poinformować pacjenta o wszystkich dostępnych możliwościach leczenia, które mogą mu pomóc. Tylko otwarta komunikacja między pacjentem a lekarzem prowadzi do skutecznego leczenia.

„Atopowego zapalenia skóry nie można wyleczyć, ale u większości pacjentów możemy opanować objawy”.

Narzędzia do oceny nasilenia AZS
Wyniki oceny poszczególnych aspektów choroby są istotne dla określenia stopnia zaawansowania choroby i późniejszego zalecenia odpowiedniego leczenia. Dysponujemy następującymi narzędziami do określenia nasilenia AZS:
  • EASI (ang. Eczema Area and Severity Index; wskaźnik powierzchni i nasilenia wyprysku) – za pomocą tego narzędzia lekarz ocenia nasilenie i rozległość zajęcia skóry w skali od 1 do 72. Jeśli wynik jest wyższy niż 21 punktów, pacjent cierpi na ciężką postać choroby.
  • NRS (ang. Numeric Rating Scale; numeryczna skala oceny) – to narzędzie pomaga ocenić intensywność świądu. Skala ma punktację od 0 do 10, przy czym wartość 10 wskazuje na ekstremalne nasilenie świądu, zagrażające życiu pacjenta. Celem leczenia powinna być maksymalna redukcja świądu (co najmniej o 4 punkty w skali NRS) i osiągnięcie wartości 0 lub 1 w skali NRS.
  • DLQI (ang. Dermatology Life Quality Index; wskaźnik jakości życia w chorobach dermatologicznych) – wskaźnik ten ocenia (w skali od 0 do 30) wpływ AZS na jakość życia pacjenta. Jeśli wynik jest wyższy niż 6, oznacza to, że choroba znacząco wpływa na jakość życia pacjenta.

Pacjenci powinni również uważnie monitorować i rejestrować zmiany objawów AZS pomiędzy wizytami lekarskimi, aby móc je opisać lekarzowi. Pomoże to w doborze odpowiedniego leczenia.

Jak leczyć AZS?

Obecnie możliwości leczenia AZS są szerokie i zależą od nasilenia choroby. Stopień nasilenia ocenia się na podstawie liczby i rozległości dotkniętych obszarów skóry oraz stopnia obciążenia, jakie choroba stanowi dla pacjenta w życiu codziennym.

Możliwości leczenia w zależności od nasilenia AZS

Postać łagodna
  • Podstawowe leczenie kremami lub maściami nawilżającymi do stosowania miejscowego, tzw. emolientami, które stosuje się we wszystkich stopniach nasilenia. W przypadku łagodnej postaci AZS, objawiającego się jedynie suchością skóry, takie leczenie może być wystarczające.
Postać łagodna i umiarkowana
  • Przy bardziej rozległych wypryskach atopowych stosuje się glikokortykosteroidy (kortyzon) i/lub inhibitory kalcyneuryny (w postaci maści i kremów). W przypadku objawów o nasileniu umiarkowanym leki te podaje się w większych dawkach lub stosuje się dodatkowo fototerapię.
Postać ciężka
  • W przypadku ciężkiego przebiegu choroby, z częstymi i uporczywymi wypryskami, silnym świądem lub powtarzającymi się zaostrzeniami AZS, wskazane jest leczenie ogólnoustrojowe (tabletki lub iniekcje).

Leczenie ogólnoustrojowe

Leczenie ogólnoustrojowe działa na organizm poprzez celowanie w proces zapalny i tłumienie nadmiernej odpowiedzi immunologicznej, która jest odpowiedzialna za przewlekły stan zapalny stanowiący główną przyczynę AZS. Chory, który kwalifikuje się do leczenia ogólnoustrojowego najpierw poddawany jest tzw. leczeniu konwencjonalnemu, a jeśli po zastosowaniu tego leczenia jego stan się nie poprawi,, należy skierować go na tzw. terapię celowaną (lekami biologicznymi lub drobnocząsteczkowymi).

Konwencjonalne leczenie ogólnoustrojowe:

  • leki immunosupresyjne w postaci tabletek (np. cyklosporyna A, metotreksat)

Leczenie celowane:

  • leki biologiczne, które podaje się za pomocą iniekcji (za pomocą strzykawki lub pena)
  • leki drobnocząsteczkowe w postaci tabletek
Terapia biologiczna
Poprzez leczenie biologiczne rozumiemy stosowanie cząsteczek białkowych wytwarzanych przez organizmy żywe, hamujących lub naśladujących działanie białek naturalnie występujących w organizmie człowieka. W terapii atopowego zapalenia skóry jako leczenie biologiczne stosuje się przeciwciała monoklonalne, podawane w formie iniekcji podskórnej, hamujące przekazywanie ważnych sygnałów odpowiedzialnych za nasilenie choroby. Skuteczność tej terapii przejawia się m.in. w poprawy wyglądu skóry i zmniejszeniu odczuwania świądu.
Terapia celowana lekami drobnocząsteczkowymi
Celowane leczenie AZS to leczenie tzw. małymi cząsteczkami, które są wielokrotnie mniejsze niż w przypadku leków biologicznych, stąd nazwa terapii. Leki te z grupy tzw. inhibitorów kinaz janusowych (JAKi) są stosowane doustnie w postaci tabletek, które działają w sposób celowany wewnątrz komórki i kontrolują procesy zapalne będący przyczyną AZS. Ten rodzaj leczenia może rownież skutecznie, w ciągu kilku dni od rozpoczęcia leczenia, poprawić wygląd skóry i zmniejszyć towarzyszący objawom skórnym świąd.
Inne opcje leczenia

Oprócz powyższych terapii AZS pacjentom często przepisuje się leki przeciwalergiczne i antybiotyki przeciwko infekcjom bakteryjnym.

Leczenie może być również wspomagane m.in.:

  • klimatoterapią (pobyt nad morzem)
  • zmianą/modyfikacją stylu życia
Nowa nadzieja dla pacjentów z AZS

AZS nie można jeszcze całkowicie wyleczyć, ale za pomocą odpowiednio dobranej skutecznej terapii daje się tak opanować chorobę, aby nie wpływała na codzienne życie pacjenta.

Wyznacz cele, które chcesz osiągnąć dzięki leczeniu

Do walki z AZS stają zawsze dwie osoby – pacjent i lekarz. Dlatego należy otwarcie porozmawiać z lekarzem o tym, czego oczekujesz od leczenia i wspólnie starać się osiągnąć ten cel.